Hoe reinig je kristallen horeca (wijn)glazen?

Beethoven dronk zijn wijn graag uit loodhoudende drinkbekers die destijds in Wenen in de mode waren. En hij moest dat helaas met de dood bekopen.* Gelukkig weten we nu dat lood een gevaarlijke stof is en is het gebruik van lood bij het vervaardigen van drinkglazen inmiddels aan banden gelegd. In plaats van de traditionele kristallen glazen wordt nu kristalglas of fijn glas gebruikt. Wat is het verschil met kristal en kun je deze glazen wél wassen?

Glas, kristalglas en kristal

Voor glas geldt hoe hoger het loodgehalte, hoe meer schittering, glans en hoe hoger de brekingsindex (dus minder kwetsbaar). Volgens Europese richtlijnen mag een fabrikant glas kristal noemen als het minimaal 24 procent loodoxide bevat. Volloodkristal, zoals gebruikt wordt voor ornamenten en door bijvoorbeeld Swarovski, bevat minimaal 30 procent lood. Glas dat minimaal 10 procent lood (of ander metaal) en minder dan 24 procent lood bevat, mag kristalglas of fijn glas worden genoemd. En als glaswerk minder dan 4 procent loodoxide bevat, dan wordt het glas genoemd.

Kristalglas wijnglazen zijn populair in de horeca. Dit kristalglas bevat wel dus degelijk lood, maar het percentage is verwaarloosbaar en niet schadelijk. De hoeveelheid lood die uitloogt in een glas wijn of andere drank die een paar uur lang in een kristalglas blijft staan, is vele malen kleiner dan de hoeveelheid lood die dagelijks wordt geconsumeerd met de gewone voeding. Dus tot zover geen probleem. Maar hoe zit dat met reinigen van deze glazen?

(Kristal)glas wassen

Alle soorten glaswerk is onderhevig aan aantasting door (osmose)water, zuren, chemie (vaatwasmiddel) en hoge temperaturen, of het glaswerk nu machinaal of handmatig gereinigd wordt. Deze aantasting kan resulteren in kalkaanslag en slijtage/glascorrosie. Door glascorrosie kunnen kleine oneffenheden in het glas ontstaan waardoor bacteriën zich daar kunnen nestelen. Aan het droge glas is met het blote oog overigens niets te zien. Die bacteriën kunnen worden verwijderd door het glaswerk minimaal 5 minuten op 70 °C te reinigen, hetgeen machinaal kan maar bijna nooit gebeurt. Het is daarom raadzaam om glaswerk regelmatig (na ongeveer 1.000 wasbeurten) te vernieuwen. Een goed moment om het glaswerk te vernieuwen is wanneer er geurvorming optreedt. Wanneer in een glas met dergelijke slijtage wijn of water wordt geschonken, ontwikkelt zich een geurafwijking en dat is het teken aan de wand.

Lood oxideert onder invloed van zuren (bv. wijn), logen (bv. chemie) en temperatuur. En omdat kristal en kristalglas een hoger percentage lood bevat dan ‘normaal’ glaswerk zal het sneller oxideren en dus ook sneller toonbaar aantasting laten zien, bijvoorbeeld wit uitslaan. Het gebruik van kristal en kristalglas zouden wij daarom afraden, zeker in combinatie met het reinigen in een glazenwasmachine. Het moet sneller vervangen worden en toont snel de aantasting.

Gelukkig zijn er fabrikanten die op zoek zijn gegaan naar alternatieven voor lood in het glaswerk. Zo heeft Schott Zwiesel sinds januari 2005 een nieuw soort glas genaamd Tritan op de markt gebracht. In de samenstelling van dit nieuwe soort kristalglas is de loodoxide vervangen door Titaan en Zirkoon. Voordelen van dit loodvrij kristalglas is dat het beter bestand is tegen krassen, het glas helderder is en bovenal vaatwasmachine bestendiger is!

*Bron: https://www.ntvg.nl/artikelen/nieuws/loodvergiftiging-bij-beethoven/volledig